خلاصه نویسی
یکی از ترفندهای کارآمد مقاله نویسی و نویسندگی، خلاصه نویسی است.
خلاصه نویسی عبارت است از کوتاه کردن متن های طولانی به گونه ای که به اصل مطلب خدشه ای وارد نشود و در عین حال جزئیات از آن حذف شود، خلاصه نویسی را می توان یکی از هنرهای نویسندگی دانست که با کمی تمرکز و توجه به اصول آن، قادر خواهید بود متون مختلف را خلاصه نویسی کنید.
فواید خلاصه نویسی
خلاصه نویسی قدرت و توانایی ذهن را برای کوتاه کردن نوشتارها بهبود می بخشد و هدفی که برای خواندن یک نوشته در مدت زمانی طولانی حاصل می شود را در زمانی کوتاه و بصورت مجمل و مختصر به خواننده تحویل می دهد.
علاوه بر آن کمک می کند تا بتوانیم با اجزای یک نوشته آشنا شویم و توانایی تفکیک پذیری خود را در مورد اجزای زائد و اجزای اصلی نوشته بهبود بخشیم.
خلاصه نویسی متون مثل حرص کردن درخت است از این جهت که بازده آن بیشتر خواهد شد و ثمره و نتیجه که از آن به دست خواهد آمد مطلوب تر خواهد بود.
1. تسلط بر متن: شما می بایست هر متنی را که قصد خلاصه نویسی آن را دارید (حتی اگر نوشته خوتان باشد) کاملا بخوانید و با سیر متن آشنا شوید، با خواندن کامل متن خواهید فهمید که اجزای یک جمله که شامل افعال، تیترها و ... می باشد به چه شکل دسته بندی شده اند بعد از آن باید مطلب را بخوبی درک کنید و مقصود نویسنده را از این نوشته بفهمید. بعد از اینکه بر متن تسلط یافتید شروع به خلاصه نویسی کنید.
2. پیدا کردن موضوع متن: بدیهی است که هر نوشته هدفی را دنبال می کند، برای اینکه بتوانید حواشی را حذف کنید باید هدف را دنبال کنید و مسائلی که ربطی به اصل موضوع ندارند را بطوری حذف کنید که ربط و انسجام موضوعات و مطالب قبل و بعد حفظ شوند، به این ترتیب از حجم متن کاسته می شود و اصل و هدف مطلب ثابت خواهد ماند.
3. شناسایی و حذف اضافات: در نوشته ای که قرار است خلاصه نویسی کنید باید به دنبال پارگراف هایی بگردید که مطالبی خارج از بحث را بیان می کنند، اکثر این بحث ها به مناسبت بحث اصلی مطرح می شوند چرا که اگر به کلی از بحث خارج باشد حکایت از ضعف تألیف نوشته خواهد بود. در مورد حذف این نوشته ها هم باید دقت کنید که خلاصه نویسی شما در چه مقیاس و اندازه ای است سپس با در نظر گرفتن سطح خلاصه نویسی اقدام به شروع کار کنید. باید در ضمن به این نکته هم توجه داشته باشید که فقط اضافات را حذف کنید، حذف مطالبی که هر چند با موضوع اصلی ربطی ندارند ولی با آن گره خورده اند کار درستی نیست و باعث از بین رفتن حاصل نوشته خواهد شد و درک مطلب را دشوارتر می سازد.
4. بازرسی متن بعد از اتمام کار: بعد از اینکه متن خلاصه نویسی شده شما آماده شد. آن را با متن اصلی از نظر حجم مقایسه کنید، بعد ببینید که چه میزان از اضافات متن اول کم شده است با مقایسه این دو نوشته ایرادات کار روشن و نوشته از نظر انشائی وارسی مجدد می شود.